منتشر شده در: پنج‌شنبه، 27 دی، 1403 131 بازدید

مشکلات ساختار قامتی افتادگی شانه
افتادگی شانه یا قوز نوعی انحراف از وضعیت طبیعی بدن است که با جلو و پایین آمدن شانه‌ها و قوس‌دار شدن بالای کمر مشخص می‌شود. این عارضه می‌تواند افراد در سنین مختلف، از جمله کودکان را تحت‌تأثیر قرار دهد و در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به مشکلات اسکلتی – عضلانی مختلفی شود. راه­‌های درمانی متفاوتی برای رفع مشکل افتادگی شانه وجود دارد که شامل حرکات اصلاحی، استفاده از ابزارهای کمکی و جراحی می‌­شود. بهترین سن برای درمان افتادگی شانه، پیش از ۱۷ سالگی یعنی در سنین رشد کودک است. بنابراین با مراجعۀ به موقع به پزشک می‌­توان به‌­راحتی افتادگی شانه کودک را درمان کرد و بدن او را به وضعیت طبیعی برگرداند. درمان افتادگی شانه در بزرگسالان نیز با درمان‌های غیرجراحی قابل انجام است و تنها در موارد شدید، ممکن است فرد نیاز به جراحی داشته باشد.
منظور از افتادگی شانه چیست؟
در وضعیت طبیعی، شانه‌­ها درست در موازات بدن قرار می‌­گیرند. چنانچه بنا به هر دلیلی شانه‌­ها از وضعیت طبیعی خود خارج شده و به سمت جلو و پایین حرکت کند، به این معنی است که فرد دچار افتادگی شانه شده است. در این حالت، بخش فوقانی و میانی کمر دچار انحنای غیرطبیعی به سمت جلو می­‌شود و شانه‌­ها پایین‌­تر از حد طبیعی قرار می­‌گیرند. افتادگی شانه در کودکان علاوه بر علائم ظاهری و بسته به درجه شدت آن، ممکن است باعث درد اسکلتی – عضلانی در ناحیۀ گردن، کمر و شانه، مشکلات تنفسی و اختلال در فعالیت‌­های روزانه و ورزشی نیز ‌بشود.
افتادگی شانه درجات مختلفی دارد که از انحرافات خفیف تا ناهنجاری‌های ساختاری قابل‌توجه را شامل می‌شود. درک درجات مختلف افتادگی شانه برای ارزیابی دقیق، مداخله مناسب و برنامه‌ریزی روند درمان بسیار مهم است. شناسایی و طبقه‌بندی زودهنگام افتادگی شانه، امکان درمان به­‌موقع را فراهم کرده، از پیشرفت آن به درجات شدیدتر جلوگیری نموده و تأثیر این عارضه را بر سلامت اسکلتی – عضلانی فرد به حداقل می‌رساند.
چگونه خودمان افتادگی شانه را تشخیص دهیم؟
روش‌­های ساده‌­ای وجود دارد که با استفاده از آن­ها می­‌توانید خودتان تشخیص دهید که آیا شما یا کودکتان به افتادگی شانه مبتلا هستید یا خیر. البته تشخیص نهایی این موضوع توسط پزشک انجام خواهد شد.
این یکی از ساده‌ترین آزمایش‌هاست که توسط یکی از فیزیوتراپیست‌­های مطرح دنیا طراحی شده‌­است. برای اینکه بفهمید آیا کودکتان افتادگی شانه دارد، از او بخواهید به طور طبیعی بایستد و بازوهایش در کنار بدن قرار بگیرند. حالا به کف دست یا شست او توجه داشته کنید. در حالت عادی باید انگشتان شست به سمت جلو و کف دست به سمت بدن باشد. با توجه به این موضوع، اگر انگشتان شست، به سمت همدیگر و کف دست به سمت عقب (به سمت بدن) است، به احتمال زیاد کودک دچار افتادگی شانه است.
تست تماس با دیوار
از کودک بخواهید پشت به دیوار بایستد و باسن خود را به دیوار بچسباند. در این حالت باسن، وسط کمر و پشت سر او باید به طور همزمان با دیوار تماس داشته باشد. اگر تماس کامل یک یا هر دو تیغه‌های شانه‌ با دیوار برایش دشوار است یا باید به صورت خودآگاه شانه را به دیوار بچسباند، ممکن است دچار افتادگی شانه باشد. همچنین توجه داشته باشید که در حین انجام این آزمایش، سر کودک نیز باید در یک راستا با بدن باشد. اگر احساس می‌کنید که باید سرش را بالا بکشد تا به دیوار برسد، ممکن است سر کودک به سمت جلو متمایل باشد که این وضعیت، اغلب با افتادگی شانه همراه است.
تست خوابیده
از کودک بخواهید به پشت روی زمین دراز بکشد و هر دو دست را بالای سر در وضعیت «Y» قرار دهد. هر دو بازو باید با زمین تماس کامل داشته باشند. سپس از او بخواهید بازوهای خود را در وضعیت ضربدری «T» قرار دهد. مجدداً هر دو بازو باید با زمین تماس کامل داشته باشند. چنانچه در این موقعیت‌­ها، سراسر بازوها با زمین تماس پیدا نکرد، به احتمال زیاد کودک دچار افتادگی شانه است.
عوارض عدم درمان افتادگی شانه
افتادگی شانه به این معنی است که بدن کودک در وضعیت نامناسب قرار گرفته است و در صورت عدم درمان، ممکن است بدتر شده و بر سلامت کل بدن تأثیر بگذارد. عوارض عدم درمان افتادگی شانه در کودکان شامل موارد زیر است:
• تأثیر بر رشد کودک: عدم درمان افتادگی شانه می‌تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر منفی بگذارد. ناهماهنگی یا عدم تقارن در وضعیت بدنی می­‌تواند مانع رشد صحیح اسکلتی – عضلانی شود و اگر به‌موقع به آن رسیدگی نشود، می­‌تواند از رشد درست استخوان‌­­ها جلوگیری کند.
• کاهش دامنه حرکتی: افتادگی شانه می‌تواند منجر به کاهش دامنه حرکتی در مفصل شانه شود. عدم توجه به این موضوع ممکن است منجر به سفتی عضلات و محدودیت حرکتی شود که بر توانایی کودک در انجام فعالیت‌های روزانه و انجام تمرینات بدنی تأثیر می‌گذارد.
• مشکلات اسکلتی – عضلانی: چنانچه افتادگی شانه درمان نشود می‌تواند باعث مشکلات مختلف اسکلتی – عضلانی، از جمله عدم تعادل عضلانی، ناهماهنگی مفاصل و ناهنجاری‌هایی در وضعیت کلی بدن شود. این مشکلات ممکن است در طول زمان تشدید شوند و به طور بالقوه منجر به درد مزمن و محدودیت‌های عملکردی شوند.
• مشکلات ظاهری و روانی: قوز قابل‌ مشاهده ناشی از افتادگی شانه می‌تواند بر عزت‌نفس و تصویری که کودک از خود دارد تأثیر بگذارد. چنین وضعیت بدنی­ ممکن است منجر به کاهش اعتمادبه‌­نفس کودک و به‌وجودآمدن احساسات منفی در او شود که بر تعاملات اجتماعی او تأثیر می‌گذارد. مداخله اولیه و اقدامات اصلاحی می‌تواند به کاهش این مشکلات کمک کند.
• درد و ناراحتی: درمان‌نکردن افتادگی شانه یا قوز کودک، ممکن است منجر به درد و ناراحتی مزمن، به‌ویژه در ناحیۀ شانه و عضلات اطراف آن شود. با گذشت زمان، این درد می­‌تواند در توانایی کودک برای انجام فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند و بر کیفیت زندگی او تأثیر منفی بگذارد.
درمان افتادگی شانه
شروع درمان افتادگی شانه بهتر است در سنین پایین و به طور ایده‌­آل در دوران کودکی یا نوجوانی باشد. زیرا در این دوره، بدن کودک در حال رشد است و پتانسیل بیشتری برای سازگاری اسکلتی – عضلانی دارد. مداخله زودهنگام، اصلاح مؤثرتر ناهنجاری‌های وضعیتی را تسهیل کرده و خطر عوارض طولانی‌مدت را کاهش می‌دهد. مدت زمان درمان بسته به ‌شدت افتادگی شانه، رویکرد درمانی انتخاب شده و عوامل فردی بیمار متفاوت است. به‌طورکلی، یک برنامه درمانی جامع ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. اما به هر صورت، با نظارت منظم پزشک و داشتن برنامۀ مناسب می­‌توان به نتیجۀ مطلوب دست‌یافت.
در بسیاری از موارد، یک رویکرد چندجانبه که ترکیبی از نظارت، بریسینگ، آتل، فیزیوتراپی و جراحی (در صورت نیاز) است، برای درمان افتادگی شانه استفاده می‌­شود. پزشک با استفاده از چند روش درمانی از مداخله به‌موقع و مراقبت مناسب برای بهینه‌سازی نتایج و ارتقای سلامت اسکلتی – عضلانی اطمینان حاصل می‌کند.
نظارت
اگر افتادگی شانه در مراحل اولیه و خفیف خود باشد، ممکن است پزشک در مرحله اول درمان خاصی را شروع نکرده و صرفا توصیه‌هایی برای اصلاح وضعیت بدن داشته باشد و روند پیشرفت کودک را تحت نظر بگیرد. نظارت پزشک در طول فرایند درمان برای ارزیابی پیشرفت، نظارت بر تغییرات وضعیت بدن و ارزیابی اثربخشی مداخلات ضروری است. در صورتی که پس از چند بار مراجعه، پیشرفت مطلوبی حاصل نشود، پزشک درمان‌های دیگر را آغار خواهد کرد.
بریس
بریس معمولاً در موارد افتادگی شانه متوسط تا شدید استفاده می­‌شود، یعنی زمانی که اصلاح وضعیت از طریق روش‌های دیگر چالش‌برانگیز است. بریس از ناحیۀ شانه حمایت کرده، امکان تراز شدن بدن را فراهم می­‌نماید و از قوز یا افتادگی بیشتر جلوگیری می‌کند. بریس‌ ممکن است برای دوره‌های خاص، برای مثال در دورۀ جهش رشد کودک، جهت تسهیل اصلاح وضعیت و رشد اسکلتی تجویز شود.

آتل
آتل‌­ها برای تثبیت مفصل شانه و ارتقای تراز بهینۀ بدن استفاده می‌شوند. از آتل در موارد افتادگی خفیف تا متوسط شانه، به‌ویژه در ترکیب با سایر مداخلات درمانی مانند فیزیوتراپی، استفاده می‌­شود. آتل ممکن است برای دوره‌های طولانی برای حفظ اصلاح وضعیت و جلوگیری از عود کردن قوز یا افتادگی شانه تجویز شود. از آتل می‌توان در طول فعالیت‌های روزانه استفاده کرد.
پیشگیری از افتادگی شانه و پیشرفت آن
پیشگیری از افتادگی شانه نه­‌تنها برای حفظ ظاهری مناسب و زیبا، بلکه برای حفظ سلامت اسکلتی-عضلانی ضروری است. با درک عوامل مؤثر در افتادگی شانه و اجرای اقدامات پیشگیرانه، افراد می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری و عوارض مرتبط با آن را کاهش دهند. با داشتن یک رویکرد پیشگیرانه برای وضعیت بدن و گنجاندن عادات سالم در زندگی روزمره، افراد می‌توانند از سلامت ستون فقرات خود محافظت کرده و عملکرد بدنی خود را ارتقا دهند.
توجه به وضعیت بدن
تأکید بر وضعیت مناسب بدن در حین فعالیت‌های مختلف مانند نشستن، راه‌رفتن و استفاده از کامپیوتر بسیار مهم است. تشویق افراد، به‌ویژه کودکان، به حفظ ستون فقرات در حالت خنثی، شانه‌های آرام و وضعیت متعادل می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت یا بدتر شدن افتادگی شانه کمک کند. اجرای اصول ارگونومیک، مانند تنظیم ارتفاع صندلی و تنظیم میز، می‌تواند از تراز بهینه بدن پشتیبانی کرده و فشار بر روی شانه‌ها را کاهش دهد.
اصلاحات سبک زندگی
داشتن زندگی سالم نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت افتادگی شانه یا قوز دارد. مواردی وجود دارد که می‌­توان با رعایت آن­ها سبک زندگی سالمی داشت:
– تشویق کودک به فعالیت بدنی منظم، از جمله تمرینات قدرتی و تمرینات انعطاف‌پذیری باهدف قراردادن عضلات شانه، می‌تواند قدرت عضلانی و ثبات مفصل را بهبود بخشد و خطر ناهنجاری‌های بدن را کاهش دهد.
– انجام تمرین‌های حرکتی ذهنی مانند یوگا یا پیلاتس می‌تواند آگاهی بدن را افزایش داده و به حفظ حالت بدنی مناسب منجر گردد.
– تأکید بر اهمیت استراحت بین فعالیت‌­های روزمره‌­ای مانند پشت کامپیوتر نشستن باید توسط والدین صورت بگیرد.
– حفظ یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری برای سلامت اسکلتی – عضلانی و اطمینان از آبرسانی کافی نیز از جنبه‌های حیاتی اصلاح سبک زندگی برای جلوگیری از افتادگی شانه است. برخی از مواد غذایی که می‌توانند در این زمینه مفید باشند عبارت‌اند از:
پروتئین‌های غذایی: مصرف منابع غنی از پروتئین مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، حبوبات، و محصولات لبنی کمک به ساختار و تقویت عضلات می‌کند و در حفظ سلامتی اسکلتی – عضلانی مؤثر است.
کلسیم: کلسیم مهم‌ترین ماده معدنی برای سلامتی استخوان‌ها و اسکلت است. مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم مانند شیر و فرآورده‌های لبنی، بادام، کرنبری و ماهی می‌تواند به حفظ استحکام استخوان‌ها و جلوگیری از افتادگی شانه کمک کند.
ویتامین D: ویتامین D باعث جذب بهتر کلسیم در بدن می‌شود و نقش بسیار مهمی در سلامتی استخوان‌ها دارد. منابع غذایی سرشار از ویتامین D شامل ماهی چرب، تخم‌مرغ، قارچ و محصولات غنی شده با ویتامین D است.
مواد غذایی غنی از آهن: آهن نقش مهمی در تقویت عضلات و جلوگیری از خستگی و ضعف عضلانی ایفا می‌کند. منابع غذایی غنی از آهن شامل گوشت قرمز، ماهی، مرغ، حبوبات، سبزیجات و مغزها می‌شوند.
آب: مصرف آب به میزان کافی برای مرطوب نگه‌داشتن بافت‌های بدن، شامل عضلات و استخوان‌ها، ضروری است. کمبود آب می‌تواند به کاهش کارایی عضلات و افزایش خطر ایجاد مصدومیت‌های عضلانی منجر شود.
با اولویت‌دادن به وضعیت بدن و اعمال اصلاحات در سبک زندگی، افراد می‌توانند پیشرفت افتادگی شانه را کاهش دهند و سلامت اسکلتی – عضلانی را حفظ کنند. گنجاندن اصول ارگونومیک در فعالیت‌های روزانه و پرورش عادات سالم از سنین پایین، اقدامی ضروری در استراتژی‌های پیشگیرانه در برابر قوز کردن یا افتادگی شانه است.

کلمات کلیدی:
ساختار قامتیتاپ جنیسیسدستگاه آنالیزمشکلاتساختارقامتی